Czym jest delfinoterapia

Delfinoterapia czyli DAT (Dolphin Assisted Therapy) jest metodą wspierającą rehabilitację i proces zdrowienia, stosowaną z powodzeniem na całym świecie. Jej skuteczność i jednocześnie unikalność polega na równoległym oddziaływaniu terapeutycznym: ultradźwięków, wytwarzanych przez delfina w trakcie echolokacji; kontaktu z niezwykłym i akceptującym zwierzęciem oraz kierującym procesem terapii terapeutą. Dodatkowym wzmocnieniem efektu jest środowisko wodne, w którym odbywa się sesja.

Najważniejsze walory delfinoterapii to kontakt z delfinem, który działa na pacjenta motywująco oraz ultradźwięki emitowane przez sonar delfina, które stymulują układ nerwowy pacjenta, poza tym środowisko wodne, w którym ćwiczenia fizyczne są łatwiejsze i skuteczniejsze. Te czynniki sprawiają, że sesja przybiera formę zabawy, co redukuje stres, dodatkowo zwiększając efektywność terapii.

Delfinoterapia czyli DAT (Dolphin Assisted Therapy) to jedna z form animaloterapii, która polega na bliskim kontakcie pacjenta z delfinem. Po raz pierwszy delfinoterapia była wprowadzona przez amerykańskiego psychologa Dawida Nathansona w 1978 roku, który stosował ją u dzieci cierpiących na autyzm, mózgowe porażenie dziecięcy oraz zespół Downa. Obiecujące wyniki terapii osiągnięte przez Nathansona stały się zachętą dla specjalistów z innych krajów do stosowania tej metody. Obecnie na świecie działa wiele ośrodków, które stosują delfinoterapię i prowadzą badania naukowe dotyczące wpływu delfinoterapii na stan zdrowia pacjentów.

Ważną rolę w delfinoterapii odgrywa zjawisko sonoforezy, ponieważ jest ono niedostępne przy innych formach terapii. Sonoforezą nazywane jest zwiększenie strumienia fermentów, specyficznych hormonów, przenikających przez membrany komórek w wyniku kawitacji pod wpływem ultradźwięku. Sonoforeza jest bezpośrednim efektem ultradźwięków emitowanych przez delfina w czasie echolokacji.

Metoda stosowana przez Centrum TRAMPOLINA ma podejście całościowe, systemowe (uwzględnia funkcjonowaniem całej rodziny) jak również podchodzi indywidualnie do potrzeb pacjenta ze względu na jego schorzenie (indywidualny dobór ćwiczeń podczas sesji z delfinem).

Podczas sesji delfinoterapii istotne są 4 ogniwa współdziałające ze sobą : pacjent, delfin, terapeuta, trener delfina. Terapeuta w prowadzonym procesie terapeutycznym skupia się najbardziej na pacjencie, choć musi na bieżąco mieć na uwadze aktywność delfina w stosunku do pacjenta jak i niego samego. Terapeuta współpracuje z trenerem delfina, który ma za zadanie kierowanie delfinem wedle zaleceń terapeuty, wydając mu różne polecenia przez co terapeuta jest bardziej skoncentrowany na pacjencie i wykonywanych czynnościach, zadaniach, ćwiczeniach.

Efekty delfinoterapii

Najintensywniej skutki delfinoterapii odczuwane są w ciągu kilku miesięcy od zakończenia cyklu sesji. Obserwuje się ogólną poprawę funkcjonowania i dobrostanu pacjenta. Poprawa funkcjonowania następuje w obszarze kontaktów społecznych, rozwoju mowy i innych form komunikacji, rozwoju myślenia, w obszarze emocji oraz w obszarze rozwoju ruchowego. Dzięki delfionoterapii obniża się stopień spastyczności, zwiększa się napięcie mięśni wiotkich, ulega poprawie obraz fal mózgowych. Najpewniejszym rezultatem delfinoterapii jest znaczny progres jaki następuje w rehabilitacji pacjenta, nazywany przez terapeutów i rehabilitantów skokiem rozwojowym.

Delfinoterapia – alternatywa dla dzieci niepełnosprawnych

W delfinoterapii zwierzę przejmuje rolę obiektu przejściowego, co oznacza, że dziecko pozbawione lęku buduje związek emocjonalny ze zwierzęciem poprzez identyfikacje z nim. Dzięki temu jest w stanie nawiązać podobny związek z terapeutą, a także z innymi ludźmi. Delfin staje się pomostem łączącym pacjenta z terapeutą. Takie zachowanie z kolei umożliwia dziecku zgromadzenie sił i zdobycie zaufania, co prowadzi do pozytywnego efektu leczniczego, wykorzystując jednocześnie siłę przyciągającą do zwierzęcia. Taka korelacja jest istotna dla dzieci autystycznych, które na nie skomplikowanej, naturalnej drodze kontaktu uspakajają się, redukują swoje dotychczasowe lęki po poprzez pozytywne oddziaływania:

•  utrzymanie kontaktu cielesnego i emocjonalnego
  •  problem chory – zdrowy w podejściu zwierzęcia nie egzystuje
  •  zachowana jest komunikacja bez słów
  •  wzmocnienie poczucia własnej wartości
  •  odwrócenie uwagi od sytuacji wywołującej lęki
  •  pełna akceptacja gdyż zwierzę nie ocenia nie wydaje osądów

Delfinoterapia oddziaływuje na różne deficyty spowodowane jednostką chorobową, prowadząc do ogólnej harmonii organizmu. Dzięki tej terapii mózg pacjenta staje w gotowości do przyjmowania nowych informacji, przy jednoczesnym osiągnięciu wyciszenia i harmonii. W wielu przypadkach dzięki delfinotrapii udaje się wywołać pozytywne emocje. Poprzez bezpośredni kontakt z delfinami u dzieci z autyzmem stwierdza się poprawę koncentracji, gotowość do kontaktu ze światem zewnętrznym i lepszą kompetencję socjalną. Przede wszystkim dla dzieci cierpiących na autyzm to pozytywna aktywność ruchowo – psychiczna, gdzie delfin – partner stanowi dużą atrakcję, będąc jednocześnie zjawiskiem wywołującym lęk i obawę. Przełamywanie tej bariery i jednoczesne zdobywanie nowych doświadczeń i wrażeń staje się optymistycznym bodźcem do dalszego rozwoju psychofizycznego. Mającego na celu poprawę aktywności w kontaktach z ludźmi i gotowością do dalszej terapii.

Co może dać delfinoterapia?

Aspekt fizjologiczny

Poprzez kontakt z delfinami i pobyt w wodzie realizowane są następujące cele fizjologiczne:

•  wzmocnienie mięśni
  •  mobilizacja stawów
  •  zahamowanie patologicznych odruchów
  •  poprawa koordynacji
  •  poprawa kontroli nad odcinkiem tułów-głowa
  •  polepszanie funkcji podporowych
  •  poprawa reakcji na zmianę postawy ciała
  •  poprawa kontroli na odcinku głowa-oczy-ręce,

Aspekt subiektywnego odczuwania ciała
Świadomość własnego ciała jest szalenie istotna dla normalnego rozwoju duchowego, umysłowego i fizycznego. Poprawne postrzeganie ciała pomaga w poprawnej samoregulacji i samokontroli. Dzięki fizycznemu wymiarowi terapii i bezpośredniemu kontaktowi z delfinami uczestnicy terapii zdobywają nowe doświadczenia. Rozwój percepcji ciała jest szczególnie istotny, bo pomaga – poprzez rozluźnienie i napięcie mięśni – przyczynia się do utrzymywania konkretnej postawy ciała lub jej zmiany.

Dążymy do realizacji następujących celów:

•  percepcji stanów napięcia i rozluźnienia
  •  poprawy regulacji równowagi
  •  poprawy schematu ciała
  •  motoryki gałek ocznych
  •  koordynacji ciała
  •  poprawy postrzegania ruchowego i wizualnego
  •  ukierunkowania koordynacji ciała
  •  usprawniania zdolności do ukierunkowanego działania
  •  poprawy postrzegania słuchowego

Aspekt emocjonalny
Emocje w różny sposób wiążą się z procesami kognitywnymi i fizjologicznymi oraz oczywiście z zachowaniem. Rozwój emocjonalny jest procesem długotrwałych przemian. Kontakt z delfinami dostarcza pacjentowi wielu doznań poprzez zmysł wzroku, słuchu, dotyku, węchu oraz smaku.
Inne uczucia, które pojawiają się w kontakcie z delfinami to:

•  radość
  •  niezależność
  •  żywotność
  •  zaufanie
  •  szczęście
  •  lekkość

Aspekt kognitywny

•  myśli
  •  symbole myślowe
  •  informacje
  •  pamięć
  •  inne procesy.

Uczymy się oceniać znaczenie naszego działania i dostrzegać związek pomiędzy działaniem i jego skutkami. Spostrzeżenia są przetwarzane, zapisywane, reaktywowane i zastosowywane. Już najwcześniejsze wrażenia naszych zmysłów determinują, u każdego w odmienny sposób, wzorce sposobów myślenia i pojmowania. Im więcej zastosuje się dróg dojścia do dziecka, tym lepiej zostanie zapamiętana zdobyta wiedza. Żadna emocja, żadna myśl nie istnieje sama dla siebie, lecz towarzyszą jej zawsze biologiczne i neurofizjologiczne procesy. Do kognicji należy również potencjał wyobraźni. Delfiny umożliwiają rozwinąć pacjentom pozytywne pojmowanie własnej osoby.

Aspekt praktycznego zachowania
W otoczeniu delfinów pacjenci mogą wypróbować nowe rzeczy, jak także dowiedzieć się o sobie czegoś nowego – zarówno na obszarze ruchowym, w obszarze emocji oraz kontaktów międzyludzkich. Delfiny akceptują pacjentów takimi, jakimi są i przekazują informację zwrotną o przeżyciach i zachowaniu.

Aspekt socjalno-rodzinny
Rodzice, rodzeństwo, dziadkowie są najczęściej bezpośrednimi osobami odniesienia i ważnymi elementami przestrzeni życiowej. Dla dzieci są oni najistotniejszym systemem wsparcia. Pomiędzy rodzicami, osobami odniesienia i terapeutą powinna istnieć więź zaufania, która byłaby zaczątkiem bliższej znajomości. Tak rozumiana jest praca z delfinami, zintegrowana i angażująca uczucia. Dla niektórych jest nowością obserwowanie osoby bliskiej w nowym otoczeniu, w otoczeniu delfinów. Te nowe i w większości pozytywne wrażenia mogą stanowić podstawę do dalszych dyskusji. Interakcja z rodzicami, rodzeństwem oraz innymi krewnymi lub osobami odniesienia może wspomóc proces terapeutyczny. Także przestrzeń życiowa pacjenta poza rodziną jest ważna. Także przedszkole, szkoła, grupa rówieśnicza wywiera na pacjenta wpływ, który nie pozostaje bez znaczenia. Wielu pacjentów jest naprawdę dumnych z tego, że potrafią pływać z delfinami i że doznają przy tym tak wiele radości. Dzięki temu status dziecka w klasie lub rodzinie może ulec pozytywnej zmianie.

Materiał pochodzi ze strony www.choredzieci.org.pl i został wykorzystany za zgodą autorów.

Delfinoterapia – Komu może pomóc

Wskazania do zastosowania delfinoterapii: zaburzenia ze spektrum autyzmu i ADHD, choroby centralnego układu nerwowego, pourazowe i wrodzone porażenie mózgowe, zespół Downa i inne zespoły genetyczne, opóźnienie psychoruchowe, zaburzenia zachowania i nastroju w tym depresja; alergie i nadwrażliwość sensoryczna; padaczka w tym padaczka lekooporna.

Delfinoterapia na świecie – podstawowe wskazania:

•  mózgowe porażenie dziecięce,
  •  wczesny autyzm dziecięcy,
  •  zespół Downa i inne zaburzenia genetyczne,
  •  ADHD,
  •  zaburzenie czynnościowe centralnego systemu nerwowego,
  •  upośledzenie umysłowe,
  •  zaburzenia mowy i słuchu,
  •  głuchota nerwowo sensorowa,
  •  nerwice,
  •  zaburzenia stresowe pourazowe,
  •  zaburzenia depresyjne o charakterze nieendogennym,
  •  zaburzenia pamięci,
  •  zaburzenia w przyswajaniu wiedzy
  •  urazy psychiczne (wypadki, krytyczne incydenty, traumy)
  •  zaburzenia żywienia i przemiany materii zaburzenia hormonalne

Pomoc delfina jest uwarunkowana jego naturalnymi właściwościami: połączenie unikalnych cech fizycznych i wysokiego intelektu delfina, zdolność do obcowania między gatunkami, wykorzystanie niewerbalnych środków obcowania, zabawowe zachowanie się. Inny ważny czynnik, przemawiający za delfinoterapią wiąże się z obecnością podczas terapii innych członków rodziny. Jest to bardzo ważny psychologiczny czynnik, który wpływa na pogłębienie relacji między rodzicami, jak również między rodzicami a dzieckiem.

Delfiny przebywają w naturalnych warunkach, w cichej zatoczce Morza Egejskiego (co gwarantuje stabilną temperaturę wody powyżej 23 C nawet w maju i październiku i nawet do 28 stopni w lipcu, sierpniu i pierwszej połowie września), kameralna i miła atmosfera, 4 delfiny, obok plaża, z której można korzystać oraz przytulna kawiarnia i restauracja na wodzie. Delfinarium zatrudnia trenerów delfinów, mających doświadczenie w prowadzeniu delfinoterapii w Turcji, Europie i Ameryce Łacińskiej.

Naturalne warunki są istotnym założeniem twórcy delfinoterapii Nathansona. Czysta biologicznie woda morska, bez zawartości chloru, obecnego w sztucznych basenach, ma duże znaczenie dla dobrostanu delfinów. Pływając w morzu delfiny zachowują więcej naturalnych umiejętności – między innymi swobodne używanie echolokacji – a co za tym idzie ważnego dla terapii sonaru i ciekawości ludzi. W sztucznych basenach delfiny szybko poznają przestrzeń i przestaje ja ona ciekawić, nie mają potrzeby nieustannie jej badać. W warunkach naturalnych otoczenie jest dynamiczne – wymagające ciągłego badania, dzięki temu delfiny nie zatracają cennej dla nas skłonności do nieustannego sonarowania. Jest ono też silniejsze niż w warunkach sztucznych i pozbawione niezbadanych interferencji fal dźwiękowych.

Bodrum: południowe Wybrzeże Morza Egejskiego (na wysokości wyspy Kos), malowniczo położone między zielonymi wzgórzami starożytne Halikarnas, słynące z licznych zabytków i rozrywek. Krystalicznie czysta, turkusowa woda, urokliwe zatoczki, zachwycająca marina oraz łagodny klimat przyciągają każdego roku setki tysięcy turystów. Bodrum posiada własne lotnisko, oddalone od centrum miasta jedynie 35 km (ok. 30 min jazdy autokarem).